[:tr]İngilizce’den* Çeviren: Asim Murat Okur
İnsan ticareti, modern kölelik olarak da tanımlayabileceğimiz ciddi bir suç ve ağır bir insan hakları ihlalidir. Bütün dünyada görülmekle beraber çıkış, geçiş ya da varış ülkelerini veya bazen bunların hepsi birlikte olmak üzere neredeyse tüm ülkeleri etkilemektedir.
İnsan ticaretinin küresel boyutunu ölçmek, suçun gizli kalma özelliği sebebiyle oldukça zordur. Rakamlar çoğu zaman çelişkili açıklamalar üzerine kurulmuş veya başka amaçlarla derlenmiş olduğundan genellikle karşılaştırılabilir değildir. İnsan ticareti, sıklıkla diğer organize suç türleri ile bağlantılıdır. Birleşmiş Milletlere göre, yasadışı kazanç kaynağı olarak uyuşturucu ticaretinden sonra ikinci sırada yer almaktadır.
GERÇEKLER VE TANIMLAR
İnsan Ticareti Nedir? İnsan ticareti yapanlar savunmasız insanları kandırarak veya zorlayarak genellikle;
– fuhuş/ cinsel istismar (%79)
– zorla çalıştırma (%18)
alanlarında sömürmektedir. Daha az görülen vakalar ise dilenmeye zorlama ve organ ticaretidir. Birleşmiş Milletlere göre, yasadışı kazanç kaynağı olarak uyuşturucu ticaretinden sonra ikinci sırada yer almaktadır.
İnsan Ticareti Nasıl Gerçekleşiyor?
- İşe Alım: Kurbanlar yakınları, akrabaları ya da suç çeteleri tarafından genellikle yüksek gelirli işler vaat edilerek işe alınırlar.
- Ulaşım: Kurbanlar uzak kırsal alanlardan şehirlere ya da fakir ülkelerden daha zengin ülkelere taşınırlar.
- Manipülasyon ve Zorlama: İnsan ticareti yapanlar kurbanları aldatma, zor kullanma ya da zor kullanma tehdidiyle kontrol eder.
İnsan Ticaretinin Temel Sebepleri Nelerdir?
- Savunmasızlık: Yoksulluk, marjinalleşme, ekonomik dışlanma, silahlı çatışmalar, sosyal eşitsizlik ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği, etnik azınlıklara karşı uygulanan ayrımcılık, çocuk hakları ihlallerine bağlı olarak gelişen savunmasızlık.
- Yetersiz Yasalar ve Politikalar: Birçok ülkede yakalanma riski oldukça düşüktür.
- Talep: Zengin ülkelerde/kırsal alanlarda genellikle fuhuş ve ucuz iş gücü talebi.
Sorunun Boyutları Nedir?
İnsan ticaretinin boyutlarını güvenilir bir şekilde ortaya koyabilmek oldukça zordur ve rakamsal veriler genellikle karşılaştırılabilir değildir. İnsan ticareti mağdurlarının yıllık tahmini olarak sayısı;
- küresel olarak 1,2 milyonu çocuk olmak üzere (UNICEF) 2,45 milyondur (UNODC)
- uluslararası sınırlarda 800.000 ve kendi ülkesi içerisinde bundan çok daha fazla sayıda (IOM)
- AB içerisinde ya da AB ülkelerine genellikle kadın ve çocuklar olmak üzere birkaç yüz bin insan olduğu belirtilmektedir. (EUROPOL)
Avrupa Komisyonu halen ulusal yetkililer ve üniversiteler ile, AB genelinde bilgi toplama standardizasyonu oluşturmak ve insan ticareti eğilimleri ile ilgili sağlam verilere ulaşmak üzere asgari insan ticareti göstergeleri listesi hazırlamaktadır.
Dünyanın İnsan Ticaretinden En Çok Etkilenen Bölgesi Neresidir?
İnsan ticareti küreseldir ve neredeyse her ülke çıkış, geçiş ya da varış ülkesi (bazen her üçü birden) durumundadır.
- İnsan ticareti çoğu zaman ülke ya da bölge içerisinde oluşurken uzun mesafeli (kıtalar arası) örnekler de mevcuttur.
- AB ülkeleri, dünyanın her yerinden mağdurların hedef bölgelerinin başında yer almaktadır. Kurbanlar, AB ülkelerinde işe alındıktan sonra ya bulundukları ülkede ya da AB içi ya da dışı diğer ülkelerde yasadışı ticaret mağduru olmaktadır.
İnsan Ticareti ile İnsan Kaçakçılığının Farkı Nedir?
İnsan ticareti ile insan kaçakçılığı arasında dört temel fark vardır.
- Bir ülkeye yasadışı yollardan giriş yapmaya rıza gösterme: İnsan kaçakçılığı, genellikle tehlikeli ya da onur kırıcı koşullara rağmen mağdurun rızası ile gerçekleşmektedir. İnsan ticareti mağdurlarının bir kısmı yolculuklarına kendi rızalarıyla, başka ülkeye gidecekleri düşüncesiyle başlarken büyük bir kısmı ise asla böyle bir maksat taşımamıştır. Üçüncü bir ülkeden gelen mağdurlar bir ülkeye -kimi zaman insan ticareti yapanların yardımıyla alınan- turist ya da öğrenci vizesi ile yasal yollardan giriş yaptıktan sonra, vize bitiş tarihinden sonra genellikle istekleri dışında bu ülkelerde tutulmakta ve istismara uğramaktadırlar. AB Üye Devletlerinden gelen insan ticareti mağdurları ise tüm AB’de yasal olarak hareket edebilmektedir.
- İstismar: İnsan kaçakçılığı, göçmenlerin hedef ülkeye varmalarıyla son bulurken, insan ticareti vakalarında mağdurlar, sınırı geçtikten sonra zorla ya da insanlık dışı koşullarda daha da fazla sömürülmektedir.
- Ulus Ötesi: İnsan kaçakçılığı her zaman uluslararasıdır. İnsan ticareti ise hem uluslararası boyutta hem de mağdurların kendi ülkelerinde vuku bulabilir.
- Kar kaynağı: Kaçakçılık olaylarında kar, bir kişinin yasadışı yollardan bir başka ülkeye ulaşımı, girişinin ya da orada kalmasının kolaylaştırılması yoluyla sağlanırken, insan ticareti davalarında kar, sömürüden elde edilir.
*https://ec.europa.eu/anti-trafficking/citizens-corner/trafficking-explained_en adresinden kısaltılarak çevrilmiştir.
[:]
